Sietske de Vet
Laatste berichten van Sietske de Vet (alles zien)

Zwitserland is anders dan andere Europese landen. Je geeft er geen euro’s uit, maar (helaas veel) Zwitserse Francs. Daar krijg je gelukkig veel voor terug. En ik spreek uit ervaring. Want vroeger ging ik met mijn ouders vaak op vakantie naar Zwitserland. Ook nu nog zoek ik het land regelmatig op.

De hoge bergtoppen en de vele vierduizenders met hun eeuwige sneeuw maken diepe indruk. Het openbaar vervoer is snel en betrouwbaar. Bijna nergens is de bewegwijzering zo goed als hier. Het zuiden van het land (Wallis) kent even veel zonuren als de Côte d’Azur in Frankrijk.

Op deze pagina’s maak ik je graag wegwijs in Zwitserland. Kies je voor het Duitse, Franse of Italiaanse deel? Welke routes kun je daar volgen? En hoe bereid je je voor?

De mooiste wandelgebieden

Zwitserland is ingedeeld in maar liefst 26 kantons, zie Wikipedia. Het zijn te veel kantons om allemaal te beschrijven. Daarom heb ik een paar kantons uitgekozen die ik zelf ken en die voor jou als wandelaar of fietser interessant zijn.

Jura

De Jura is een paradijs voor wandelaars. Geen hooggebergte, maar wel een dicht netwerk van goed onderhouden wandelpaden tot over de grens in Frankrijk. Je kunt er dagtochten maken, maar ook meerdaagse trektochten. ’s Winters is de Jura het mekka voor langlaufers. De vlakke plateaus zijn ideaal voor fietsers. Maar vergis je niet: om die plateaus te bereiken moet je soms stevig klimmen (en natuurlijk ook weer dalen). Fietsers kunnen de Jura het best van noord naar zuid doorkruisen, dan hoef je het minst te klimmen.

De Jura bestaat uit bergweiden met grazende koeien, grote boerderijen, uitgestrekte bossen, meren, lange bergruggen, brede dalen en hooggelegen plateaus. De Franse invloed is overal merkbaar: niet alleen de taal, ook de regionale kaasjes en de wijn. Zie ook www.myswitzerland.com/nl-nl/bestemmingen/jura/.

Wallis

Wallis telt de meeste vierduizenders. Vanwege de zuidelijke ligging schijnt de zon er vaak, zo’n 300 dagen per jaar. Dat maakt het gebied tot een populaire vakantiebestemming; op de meeste plekken is het dus vrij toeristisch.

Wallis is ook heel veelzijdig. Er wordt Frans en Duits gesproken. Het Rhônedal is lieflijk en warm. Het hooggebergte ruig en koud, maar o zo mooi. Je vindt er de grootste gletsjer van de Alpen: de Aletschgletscher. En een van de indrukwekkendste bergen: de Matterhorn.

Eindeloos veel paden, van makkelijk tot moeilijk, leiden je door het gebied. Thermale baden zorgen voor ontspanning. Kabelbaantjes brengen je omhoog (of naar beneden), de rode trein en de gele postbus slingeren door het landschap. Wallis moét je gezien hebben! Zie ook www.myswitzerland.com/nl-nl/bestemmingen/wallis/.

Graubünden

Heel anders dan Wallis is Graubünden. Het ligt helemaal in het oosten van het land. De inwoners spreken er Duits, Italiaans, Reto-Romaans of een mengelmoesje van alle drie. Hoewel er plekken zijn met veel toeristen (St. Moritz, Chur, Flims), kent Graubünden ook rustige bergdorpjes, ongerepte natuur en één vierduizender: de Piz Bernina. Ooit Capuns (snijbietrolletjes), Bündner Suppe of Bündner Nusstorte gegeten? Ze worden alleen in de keukens van Graubünden bereid.

Je zou het niet zeggen, maar Zwitserland heeft maar één nationaal park en dat ligt in Graubünden, in het Engadin. Het ruim 100 jaar oude park, opgericht in 1914, is het oudste park van de Alpen. De natuur gaat hier ongestoord haar gang: omgewaaide bomen blijven liggen, de mens mag niet van de paden af. Er leven gemzen, steenbokken, marmotten en talloze vogels. Het bezoekerscentrum in Zernez vertelt meer over het park.

Meer informatie over Graubünden vind je op www.graubuenden.ch/en/.

Ticino

In dit kanton waan je je meer in Italië dan in Zwitserland. Niet alleen omdat er Italiaans wordt gesproken. In dit zuidelijkste kanton van het land maakt de zon veel uren, maar de regen kan ook met bakken uit de lucht vallen.

Veel toeristen komen af op de bekende meren als Lago Maggiore en Lago di Lugano. Maar wie de bergen intrekt, verruilt de drukte voor ongerepte kastanjebossen en steile berghellingen. Omdat de dalen diep in het gebergte zijn ingesneden, moet je veel hoogtemeters overbruggen. Voor fietsers en wandelaars een hele uitdaging. De dorpen met oude stenen huisjes liggen vrij laag, de wandelpaden zijn oud. Dat geeft Ticino een heel eigen charme. Zie www.myswitzerland.com/nl-nl/bestemmingen/ticino/.

Wandelpaden

De bewegwijzering in Zwitserland is uitstekend. Er zijn drie type paden:

  • Wanderwege: gele bordjes. Door iedereen te lopen.
  • Bergwanderwege: gele bordjes met wit-rood-wit wijzer (ook verfstrepen in wit-rood-wit). Deels zwaar terrein met steile, smalle paden.
  • Alpinwanderwege: blauwe bordjes met wit-blauw-wit wijzer (ook verfstrepen in wit-blauw-wit). Alpien terrein waarbij gebruik van touw en pickel vereist is.

De wandelwegen zijn in Zwitserland in moeilijkheidsgraden ingedeeld, van T1 tot T6.

  • T1: eenvoudige wandelpaden, glooiend terrein, gymschoenen volstaan (gele bordjes).
  • T2: bergwandelpad met aanzienlijke hoogteverschillen. Enige tredzekerheid en goede bergwandelschoenen vereist (wit-rood-wit gemarkeerd).
  • T3: uitdagend spoor, steile afgronden, soms met touw of ketting gezekerd. Tredzekerheid en goede bergwandelschoenen vereist (wit-rood-wit gemarkeerd).
  • T4 t/m T6: alpiene routes in zeer steil terrein. Klimmateriaal (pickel, stijgijzers, touw) en goede oriëntatie noodzakelijk (wit-blauw-wit gemarkeerd).

De mooiste wandelroutes

Zwitserland kent veel wandelroutes. Te veel om te beschrijven. Een uitgebreid overzicht staat op www.wanderland.ch/de/wanderland.html. Hier volgt slechts een kleine greep uit het grote aanbod.

Regionale wandelroutes

  • Swiss Tour Monte Rosa (54 km)
    Een ingekorte versie van de Tour Monte Rosa (zie internationale routes) die alleen de koningsetappe volgt. Prachtige driedaagse tocht van Saas Fee via Grächen naar Zermatt met uitzicht op gletsjers en vierduizenders. Geschikt voor de ervaren bergwandelaar.
  • Aletsch Panoramaweg (30 km)
    Tweedaagse tocht langs de grootste gletsjer van Europa: de Grosse Aletschgletscher. Van Belalp naar Fiescheralp met onderweg mooie panorama’s. Voor ervaren bergwandelaars.
  • Jura Crest Trail (300 km)
    Een populair langeafstandswandelpad dat de hele Jura doorkruist. De route begint in Dielsdorf (in het noorden van Zürich) en eindigt bij Borex in Genève. Geschikt voor ervaren bergwandelaars.
  • Vier-Quellen-Weg (85 km)
    Dit nieuwste langeafstandswandelpad van Zwitserland (2012) verbindt de bronnen van vier grote Europese rivieren met elkaar Rijn, Rhône, Reuss en Ticino. Ze ontspringen in het Gotthardmassief en stromen naar de Noordzee, Middellandse Zee en Adriatische Zee. Alleen voor (zeer) ervaren bergwandelaars.

Nationale wandelroutes

  • Alpen Panorama-Weg (510 km)
    Van Rorschach aan de Bodensee naar Genève. Een route door het middelgebergte met gemoedelijke bergdorpen en – weiden, maar ook met uitzicht op hogere bergtoppen. Voor beginners met een goede conditie.
  • Jura-Höhenweg (310 km)
    Deze Höhenweg loopt van Dielsdorf naar Nyon. Geschikt voor beginners met een goede conditie.
  • Via Alpina (370 km)
    De Via Alpina steekt maar liefst veertien bergpassen over en doorkruist zes kantons. De route loopt van het Duitstalige Vaduz naar het Franstalige Montreux. Alleen voor zeer ervaren bergwandelaars.
  • Alpenpässe-Weg (600 km)
    Deze lange route loopt dwars door Zwitserland. Van het oosten in Chur (Graubünden) naar het westelijk gelegen St-Gingolph op de grens met Frankrijk (Wallis). Over veel bergpassen met prachtige uitzichten. Alleen voor zeer ervaren bergwandelaars.

Internationale wandelroutes

  • Walserweg (300 km)
    Een route door Oostenrijk, Zwitserland en Italië. De naam verwijst naar de vroegere Walser, rondtrekkende bergboeren uit Oberwallis. Een route over historische paden, oude passen en dorpen. Alleen voor zeer ervaren bergwandelaars.
  • Tour Monte Rosa (TMR) (163 km)
    Achtdaagse tocht in Wallis rondom het Monte Rosa-massief. Met uitzicht op diverse vierduizenders. Veel hoogteverschillen. Zware, alpiene route voor zeer ervaren bergwandelaars.

Europese wandelroutes

  • E1
    Een route van bijna 5000 km van het noorden in Scandinavië door Zweden, Denemarken, Duitsland, Zwitserland tot diep in Italië. Delen in het uiterste noorden en zuiden zijn nog in ontwikkeling.
  • E4
    Met 10.450 km het langste E-pad. Het loopt van Spanje via Frankrijk, Zwitserland, Duitsland, Oostenrijk, Hongarije, Roemenië, Bulgarije en Griekenland naar Cyprus. De route door Roemenië en Bulgarije is nog in ontwikkeling. Het traject in Zwitserland is circa 500 km lang en loopt van de Jura naar Bregenz.
  • E5
    Een route van circa 3050 km van de Bretagne in Frankrijk via Zwitserland, Duitsland en Oostenrijk naar Italië en de Adriatische Zee. Het bekendste traject van Bregenz naar Bolzano doorkruist de Alpen van noord naar zuid.
  • algemene info over Europese wandelroutes

Wandelkaarten

  • De Zwitserse Topografische Dienst heeft een nieuwe serie goede wandelkaarten uitgebracht met een schaal van 1:33.333. Met ingetekende wandelroutes op scheur- en watervast papier. Op dit moment nog geen landelijke dekking, alleen populaire wandelgebieden zijn beschikbaar.
  • Wandelkaarten van Kümmerley & Frey met goed ingetekende wandelroutes. Vanwege schaal 1:60.000 geschikt voor de gemiddelde bergwandelaar. In zwaarder terrein is een gedetailleerdere topografische kaart aan te raden. Water- en scheurvast.
  • De Kompass-Wanderkarte is een goede wandelkaart met topografische details, ingetekende routes en toeristische bezienswaardigheden. De schaal varieert van 1:40.000 tot 1:50.000.

Wandelgidsen

Neem naast een wandelgids altijd een goede kaart mee. De kaartjes in de wandelgidsen beperken zich alleen tot de routes. Als je van de route afwijkt, wandel je van het kaartje af.

  • De Rother wandelgidsen heeft van veel streken een gidsje uitgebracht. Een goede (meestal Duitstalige) gids met een groot aantal dagtochten in dal en hooggebergte. De zwaarte is weergegeven in blauw, rood en zwart. Met praktische informatie en (beperkt) kaartmateriaal.
  • Daarnaast bestaan er veel andere wandelgidsen in het Nederlands (ANWB), Duits (Bruckmann, AT Verlag, Schweizer Alpenclub) of Engels (Cicerone Press).

Verkrijgbaar bij

Al deze wandelkaarten en wandelgidsen kun je bestellen bij je favoriete reisboekhandel.