De mooiste wandelgebieden in Duitsland

Zwarte Woud

Het Zwarte Woud (www.schwarzwald-tourismus.info) is met 23.000 km bewegwijzerde wandelpaden dé wandelregio bij uitstek. Iedere stapper vindt hier iets van zijn gading: dagtrips, pelgrimswegen, wandelen zonder bagage, lange-afstandswandelingen, enzovoorts. De wandelklassieker is ongetwijfeld de meer dan honderd jaar oude Westweg over 280 km tussen Pforzheim en Basel. Liefhebbers van nog langere trajecten kunnen terecht op de Schwäbische Alb-Nordrandweg (330 km) en de Schwarzwald-Schwäbische Alb-Allgäu-Weg (300 km).

Schwäbische Alb

Op vlak van schoonheid en afwisseling moet de Schwäbische Alb (www.schwaebischealb.de) beslist niet onderdoen voor het Zwarte Woud. Tussen de Bodensee en het Odenwald zijn meer dan 14.000 km bewegwijzerde wandelpaden ter beschikking. Ook hier krijg je een brede waaier aan wandelmogelijkheden. Overnachten kan in zogenaamde Rad-Wander-Häusle, ecologisch gebouwde verblijven.

Info

• www.tourismus-bw.de

Bayerischer Wald

Wandelen in Beieren doet in de eerste plaats denken aan het Bayerischer Wald (www.gapa.de/en) met zijn veelvoud aan mogelijkheden en misschien vooral de trektochten tussen de 30 berghutten in deze schitterende streek. Vraag de uitvoerige brochure aan via de site.

Alm-wandelen

Een leuk alternatief is het alm-wandelen om en rond de Zugspitze, zie hiervoor op www.garmisch-partenkirchen.de. Andere mooie wandelgebieden op “hoog niveau” zijn onder meer: Alpenwelt Karwendel (www.alpenwelt-karwendel.de), Ammergauer Alpen (www.ammergauer-alpen.de) en Berchtesgadener Land (www.berchtesgadener-land.com).

Passauer Land

Van een totaal andere aard, maar ook rijk begiftigd met fraaie natuur, is het Passauer Land (www.passauer-land.de), aan de grens met Oostenrijk en Tsjechië. Naast diverse regionale wandelroutes doorkruisen ook twee pelgrimswegen het gebied: de nieuwe Via Nova (www.pilgerweg-vianova.eu) en de eeuwenoude route naar Compostela (www.jakobus-weg.de).

Tölzer Land

Veel minder bekend is het Tölzer Land (www.toelzer-land.de), gelegen in de voor-Alpen, met een overvloed van prachtige panorama’s.

Info

• volledig overzicht van de Beierse wandelmogelijkheden: www.bayern.by

Fläming

De wandelregio bij uitstek van de deelstaat Brandenburg staat bekend onder de naam Fläming en strekt zich zelfs uit tot in de deelstaat Saksen-Anhalt. Niet helemaal verwonderlijk vind je het mooiste wandelaanbod in natuurgebieden. Drie ervan zijn belangrijk op dit vlak: Nuthe-Nieplitz, Hoher Fläming en Fläming. Nergens reikt het landschap hoger dan 201 m, de kruisen op diverse toppen niet meegerekend. Behalve een schitterende natuur toont Hoher Fläming de bezoeker ook een resem burchten. Welke naam kan de wandelroute door dit gebied anders hebben dan Burgenwanderweg? Als je onderweg ook van een brokje kunst wil genieten dan is de Kunstwanderweg tussen Belzig en Wiesenburg beslist een aanrader.

66-Seen Wanderweg

Een tocht die het vele moois van Brandenburg op een prima wijze aan elkaar rijgt is de 66-Seen Wanderweg, die aanvangt in Potsdam en in een grote boog omheen Berlijn trekt. Behalve prachtige natuur kun je onderweg ook lieflijke dorpjes en aangename stadjes bewonderen. Ook liefhebbers van Nordic Walking kunnen van dit traject genieten. De regio Fläming geeft trouwens over het algemeen veel aandacht aan dit aspect van het wandelen.

Info

• www.reiseregion-flaeming.de

Kwaliteitsgarantie

Hessen hecht groot belang aan het systeem van ‘kwaliteitsgarantie voor wandelwegen’ dat op diverse plaatsen opgang maakt. Dit systeem beoordeelt wandelpaden kilometer na kilometer op basis van vijf criteria: het wegformaat, de natuurlijke omgeving, de culturele omgeving, de bewegwijzering en de macrostructuur van de wandelomgeving. Mits een voldoende score behaald wordt krijgt een wandelroute een kwaliteitsgarantie.

Wandelgebieden

In deze deelstaat zijn zeven belangrijke wandelgebieden uitgebouwd, elk met een eigen karakter en vaak met een combinatie van lange wandeltrajecten en lokale wandelingen in lusvorm.

• Het middelgebergte van Nordhessen biedt prachtige lange trajecten, zoals de Uplandsteig (www.uplandsteig.de).
• In het Lahntal (www.daslahntal.de) wisselen woudrijke gebieden en parklandschappen elkaar af.
• In de regio Vogelsberg (www.vogelsberg-touristik.de) is een grote uitgedoofde vulkaan een belangrijke factor in het landschap. Grote rotsblokken en basalt duiken op in een landschap waar ook ruimte is voor watertjes en weiden.
• Zowat zesduizend kilometer bewegwijzerde wandelroutes staan ter beschikking in het wandelgebied Rhön (www.rhoen.de), een regio die gekenmerkt wordt door lieflijke dalen, boomvrije heuveltoppen en veel hagen in het landschap.
• In de Rheingau (www.rheingau.de) is het vooral de wijnbouw die het uitzicht bepaalt en meteen ook de belangrijkste factor is in de wandelroutes.
• De mens heeft een behoorlijke inbreng in het landschap van de regio Spessart (www.spessart-tourismus.de) onder de vorm van romantische plaatsjes, fraaie kastelen en burchten.
• In het Westerwald (www.westerwald.info) speelt de natuur weer de hoofdrol. Heldere beekjes en plassen maken de wouden, de weiden en de dorpjes nog aangenamer. Je kunt er volop van genieten tijdens de 235 km lange Westerwaldsteig (www.westerwaldsteig.de), maar er zijn ook mogelijkheden voor daguitstappen.

Info

• www.hessen-tourismus.de

Europese wandelroutes

Niet minder dan vijf Europese lange-afstandswandelwegen (E6, E9 en E9a, E10, E11) lopen door deze deelstaat met zijn beperkte hoogteverschillen.

Regionale wandelingen

Toch zijn er al een aantal mooie regionale wandelingen uitgestippeld, meestal langs de kust of op een eiland. Zwischen Meer und Heide, een deeltraject van de E9, loopt over zijn totale afstand van 23 km langs de zee. Op Auf der Ostsee-bäderstrecke (24 km) is de zee constant binnen het gezichtsveld.

Info

• www.auf-nach-mv.de

Nedersaksen beslaat een behoorlijke portie Duitsland, tussen de grens met Nederland, de Noordzee en de Elbe. Vooral in de zuidelijke helft van de deelstaat vind je interessante wandelgebieden. Op www.reiseland-niedersachsen.de kun je wandelroutes sorteren op lengte en per regio.

Nationaal park Harz: Hexen-Steig

Het wandelgebied bij uitstek is natuurlijk het nationaal park Harz (www.nationalpark-harz.de). Heldere beekjes stromen van de hoogtes van dit middelgebergte omlaag door een natuurgebied dat rijk is aan diersoorten. In de nabijheid liggen ook het rattenvangerstadje Hameln en de oude keizerstad Goslar, die deel uitmaakt van het Werelderfgoed. Ondergronds vallen enkele stilgelegde mijnen en een druipsteengrot te bezoeken. Een uitstekende mogelijkheid om de Harz (www.harzinfo.de) te verkennen is de Harzer Hexen-Steig, een 93 km lange tocht die je uitzicht op de mooiste plekjes biedt.

Hessen: Klötzie-Steig en Wendlandweg

Ook Hessen heeft aandacht voor de zogenaamde kwaliteitswandelwegen. Mooie voorbeelden hiervan zijn de Klötzie-Steig (region-wendland.de), die een lengte heeft van 26 km en de Wendland Rundweg, die 75 km lang is. Ongetwijfeld verschijnen er in de loop van de tijd nieuwe dergelijke routes in het aanbod van Nedersaksen.

Bentheim: Podagristenpad

Bij de grens met Nederland, op slechts 20 km van Hengelo, ligt het graafschap Bentheim (www.grafschaft-bentheim-tourismus.de) dat tal van overwegend vlakke wandelwegen te bieden heeft. Op en over de grens zijn er korte en meerdaagse trajecten, zowel door de heide omheen Ulsen, vandrieit het stift Wietmarschen als over het Podagristenpad. Dit laatste wandeltraject, 75 km lang, werd uitgewerkt op basis van het humoristische reisverslag van 3 Nederlanders die in 1842 wandelden van Coevorden naar Bad Bentheim, om daar van heilzame zwavelbaden te genieten.

Andere regio’s

Nog meer wandelplezier is er te beleven in regio’s als het Osnabrücker Land (www.osnabruecker-land.de), op de Lüneburger Heide (www.tourow.de) of op de 700 km wandelpaden van het mooie Weserbergland (www.weserbergland-tourismus.de) en waar de moeilijkheidsgraad is aangegeven op de bewegwijzering.

Info

• www.reiseland-niedersachsen.de

Het wandelaanbod van deze deelstaat is hoofdzakelijk geconcentreerd in de prachtige regio’s: Eifel, Sauerland (www.sauerland.com), Teutoburger Wald (www.teutoburgerwald.de), Siegerland-Wittgenstein (www.siegen-wittgenstein.de) en Bergisches Land (www.bergischesland.de).

Rothaarsteig

Net als Saarland werkt deze deelstaat met het systeem van de Prämiumwanderwege. Eén van de allermooiste daarvan is de Rothaarsteig (www.rothaarsteig.de), die over een afstand van 154 km door beboste berglandschappen tot in Hessen reikt. Meestal wandel je hier op hoogtes tussen 500 en 800 meter.

Rheinsteig

Zo mogelijk nog indrukwekkender is de Rheinsteig (www.rheinsteig.de) waar op je pad bovendien ook kastelen, romantische dorpen en werelderfgoed wachten. Daarnaast is er nog het genot van de wijngaarden en de wijnkelders, waar het proeven van plaatselijke wijnen evenzeer een aanrader is.

Hermannshöhen

Ook de 221 km lange tocht over de Hermannshöhen (www.hermannshoehen.de) verschaft veel wandelplezier. Een wandeldatabank op deze site laat toe een eigen selectie te maken uit het wandelaanbod in dit gebied.

Duits-Nederlandse grens

Mooie wandelroutes en fietsroutes dicht bij de Duits-Nederlandse grens zijn te vinden op www.geheimoverdegrens.nl. De site biedt een selectie van routes uit de grensregio’s Münsterland, Osnabrücker Land en Bad Bentheim.

Info

• www.nrw-tourismus.de

Vooral rivieren, die eigenlijk natuurlijke wegwijzers zijn, bepalen hier het uitzicht van de wandelroutes. Daarnaast is er vanzelfsprekend ook een breed aanbod aan mooie steden en dorpen, veel cultuur ook.

Rotwein-Wanderweg

Om de wijn-zijde van de deelstaat te leren kennen is de Rotwein-Wanderweg (www.ahr-rotweinwanderweg.de) zeer geschikt. Slechts 35 km lang is het traject, maar als je het over een paar dagen spreidt is er ruimschoots tijd om van het edele vocht te proeven.

Soonwaldsteig

Wat langer is de Soonwaldsteig: 83 km. Deze meerdaagse tocht voert vanuit het Rijndal bij Bingen over bosrijke kwartsietbergruggen tot in het Hahnenbachtal bij Kirn. Etappe-indeling, overnachtingsadressen en meer praktische info zijn op de uitgebreide website te vinden: www.soonwaldsteig.de.

Rhein-Burgen-Weg

Wanneer is de Rijn op zijn mooist? De beste manier om dat te ontdekken is al wandelend in verschillende seizoenen. Wandel eens langs de RheinBurgenWeg (www.rheinburgenweg.com): een tocht van 373 km met uitzicht op 47 burchten onderweg.

Naheland en Sirona-Weg

Voor mooie dagtochten is het Naheland (www.naheland.net) uitermate geschikt. Natuurlijk zijn er hier ook mogelijkheden voor langere afstanden. Een boeiend voorbeeld daarvan is de 100 km lange Sirona-Weg, waarbij er onderweg veel aandacht is voor het Keltisch-Romeinse verleden.

Info

• www.rijnland-palts.nl

Met zijn oppervlakte van 2570 km² is Saarland, ietwat verscholen onder Luxemburg, veruit de kleinste van de Duitse deelstaten, de drie stedelijke niet meegerekend. Wat betreft wandelmogelijkheden scoort Saarland, dat zichzelf “de groenste deelstaat” noemt, bijzonder goed. Het heuvelachtige landschap bestaat voor bijna éénderde uit bossen. Wandeltrajecten liggen over het ganse grondgebied verspreid, maar toch met de nadruk op het noordelijke deel, grenzend aan Rijnland-Palts.

Mensen die korte wandelafstanden, bijvoorbeeld 3 tot 15 km, verkiezen zijn hier ook erg welkom. De keuze is groot: tal van prachtige en uniform bewegwijzerde trajecten rond zeer uiteenlopende thema’s als sagen, rotsen, water, Keltische sculpturen of bossen nodigen je uit. Vele daarvan horen tot de categorie “Prämiumwanderwege”, die aan bijzondere kwaliteitsvoorwaarden voldoen.

Al drie jaar na elkaar werd een wandelroute uit het Saarland verkozen tot mooiste wandeltocht van Duitsland. In 2007 viel die eer te beurt aan de Litermont-Gipfel-Tour, een middelzware tocht van 10,4 km met enkele moeilijke beklimmingen en afdalingen, die start aan de Woudparking van de Etzelbachstrasse in Nabach. Eerder werden het Schluchtenpfad (het klovenpad) in Losheim in 2006 en de Felsenweg (de rotsenweg) in Waldhölzbach in 2005 als mooiste Duitse wandelroute verkozen.

Een aparte categorie in het wandelaanbod zijn de Saarland Tafeltouren. Uit de naam mag je correct afleiden dat het smikkelen achteraf of tussendoor soms bijna evenveel tijd vraagt als de wandeling zelf… Koksmutsen tonen je de weg naar de smulplaatsen waar van de Saarlandse keuken kan genoten worden.

Op vlak van lange afstandswandelingen is de Saar-Hunsrück Steig (www.saar-hunsrueck-steig.de) ongetwijfeld de topper uit het aanbod. Over een afstand van 171 km leidt dit traject je over kronkelende wegen, langs lieflijke beekjes en door uitgestrekte bossen. Jaarlijks gaat in april een wandelmarathon door op een 30 km lang gedeelte van het traject, voorzien van muzikale en culinaire toetjes, vanaf Losheim am See.

Wil je Saarland nog grondiger verkennen, waag je dan aan de Saarland Rundwanderweg, die over een afstand van 410 km langs de grenzen voert.

Tal van wandelaars willen graag minstens eenmaal de Sint-Jakobsweg – of een gedeelte ervan – bewandelen. Ook aan hen is gedacht in Saarland. Twee routes zijn mogelijk door Saarland en Lotharingen richting Metz: een noordelijke (130 km) en een zuidelijke (135 km).

Info: www.toerisme-saarland.nl.

De inwoners van Saksen gaan er prat op dat hun regio enkele van Duitsland ‘s meest geliefde wandeltrajecten bezit. Deze regio heeft dan ook veel te bieden: prachtige panorama’s, fraaie barokke kastelen, wijnbouw tegen de hellingen, bergtoppen die tot boven de 1200 meter reiken, murmelende beekjes, granieten bergruggen, open landschappen met groene weiden zowel als dichte wouden.

Vogtland Panoramaweg

Als je dagetappes van 15 tot 20 km aan kan is de 220 km lange Vogtland Panoramaweg (www.vogtland-tourismus.de) beslist een aanrader. Een zeer afwisselend traject, aanvangend in Greiz, leidt je door een heuvelachtig landschap, met vooral in het noordelijke deel open landschappen.

Malerweg

Zo mogelijk nog mooier is de Malerweg (www.malerweg.de), die de wandelaars vanuit Liebethal doorheen Saksisch Zwitserland (www.saechsische-schweiz.de) gidst. De schoonheid is hier van een andere orde: meer nog dan de begroeiing is het de bodem zelf die variatie brengt in het landschap met zijn vormen. Bovendien krijg je de kans om de Elbe te zien in nog bijna ongerepte toestand.

Sächischer Weinwanderweg

Weer een totaal ander aspect van de regio wordt je getoond langs de Sächischer Weinwanderweg (www.saechsischer-weinwanderweg.de). Naast de wijnstokken is het vooral mensenwerk dat hier te bekijken valt: barokke kastellen, terassen voor de wijnbouw, historische stadskernen en trappen naar de mooiste uitkijkplaatsen. De afstand van 90 km tussen Pirna en Diesbar wordt meestal overbrugd in zes etappes, maar je kunt het dagritme natuurlijk aanpassen aan de charmes van de omgeving. Wie meer kilometers wenst kan onderweg omwegjes maken naar bezienswaardigheden allerhande of op bezoek gaan in wijnproefhuizen.

Muldental Wanderweg

De fysiek gemakkelijkste lange wandelroute is de Muldental Wanderweg die aanvangt in Zwickau. De totale lengte bedraagt 168 hoofdzakelijk dalende kilometers. Het grootste deel van het traject stap je in de nabijheid van de Mulden, die je begeleidt naar de dorpen in haar vallei.

Info

• www.sachsen-tourismus.de

Pas geopend in 2006 is de bijna 70 km lange Selketal-Stieg al snel uitgegroeid tot een zeer gewaardeerde route, dankzij zijn uitgestrekte bossen, zijn dorpjes, stadjes en burchten vol geschiedenis en zijn smalle slingerende wegen.

Het Bodetal wordt omschreven als wild-romantisch. Wandelaars klimmen er over de 1142 m hoge Brocken, kunnen een bezoek brengen aan druipsteengrotten en het stadje Wernigerode, met zijn talrijke vakwerkhuizen of op zoek gaan naar de plaats waar heksen dansen.

In het Ilsetal kun je genieten van het gelijknamige riviertje, gebruikmakend van ongeveer 350 km bewegwijzerde routes.

Beslist niet te vesronachtzamen zijn de wandelmogelijkheden in Nationalpark Harz (www.nationalpark-harz.de), dat al vermeld werd bij Nedersaksen.

Info: www.sachsen-anhalt-tourismus.de.

Ongetwijfeld is de Holsteinische Schweiz (www.holsteinischeschweiz.de) het belangrijkste wandelgebied van deze noordelijke deelstaat. Dit heuvelachtige natuurgebied is misschien wel op zijn kleurrijkst in de lente wanneer bloeiende koolzaadvelden voor een overheersende gele kleur zorgen. Hier en daar duiken fraaie herenhuizen en kastelen op. Elders bepalen bossen het uitzicht van de omgeving. Kennismaking met dit mooie landschap, waarin ook gezellige dorpen liggen, kan onder meer via lange-afstandswandelroutes, die aangeduid staan als E1 en E6 (Europese wandelwegen richting Italië en Turkije). Maak je liever lusvormige dagetappes in dit gebied. dan bieden de meeste vakantieoorden daartoe mogelijkheden.

Geef je de voorkeur aan vlakkere wegen, dan is het wandelgebied langs de Oostzeekust daarvoor best geschikt. Ongeveer 800 km wandelwegen met bijhorende infrastructuur bezorgen je mooie wandeluren. De Online Routefinder op www.laufkueste.de laat je toe vooraf de gewenste routes op te snorren, zowel in het kustgebied als in de Holsteinische Schweiz. De site laat toe te selecteren op regio, plaats, moeilijkheidsgraad en ondergrond.

Info: www.ostsee-schleswig-holstein.de.

Rennsteig

Het heuvelachtige Thüringer Wald (www.thueringer-wald.com) is het meest uitgestrekte wandelgebied. Kiezen uit een aanbod van 16.000 km wandelwegen is bijzonder moeilijk. Zonder twijfel is de 168 km lange Rennsteig (www.rennsteig.de), tussen Blankenstein en Hörschel, het meest befaamde wandeltraject. De mythe rond dit wandelpad ontstond rond 1830 toen een ijlbode het traject in vijf dagen afhaspelde. De naam Rennsteig verwijst nog naar de ijlboden. Acht dagen is de tijd die wandelaars nodig hebben om te genieten van het uitzicht op heuvelkammen, dorpen, biosfeerreservaat Vessertal en eet- en drankgelegenheden.

Goldpfad

Geef je de voorkeur aan kortere afstanden, dan is het Goldpfad (www.rennsteig-und-mehr.de) vlakbij een uitstekend idee. Over een afstand van 27 km voert dit pad langs twee van de goudrijkste riviertjes in het land: de Schwarza en de Grümpen. Het edele metaal dat je vindt bij het goudwassen mag mee naar huis.

Pummpälz

Een van de leukste routes in het Thüringer Wald is genoemd naar de ondeugende dwerg Pummpälz. Op het 28 km lange traject tussen Eisenach en Bad Salzungen staan tal van houten sculpturen die verwijzen naar zijn schavuitenstreken. Op een twintigtal plaatsen kun je oude legenden uit Thüringen lezen.

Kyffhäusergebirge

Een bijzonder mooi wandelgebied is ook dat van het Kyffhäusergebirge (www.region-suedharz-kyffhaeuser.de), in het noorden van de deelstaat. Voor een goed overzicht van de streek wandel je best de Rund um den Kyffhäuser, een tocht van zowat 37 km door prachtige landschappen en langs tal van bezienswaardigheden. Kijk onderweg ook uit naar de vele boeiende geologische aspecten van rotsen en ondergrond. Bad Frankenhäuser, het stadje met de meest scheve kerktoren van Europa, is het begin- en eindpunt. Misschien ontmoet je wel keizer Barbarossa, die hier ooit thuis was.

Südharz

Nog noordelijker ligt de Südharz (www.nordhausen-tourist.de), eveneens bijzonder geschikt om interesse voor geologie aan te wakkeren. Wil je eens helemaal weg van de wereld, neem dan in Ilfeld het smalspoortreintje naar Sophienhof, een bergdorpje omgeven door alleen maar heerlijke natuur.

Hainich

In het gebied tussen Mühlhausen, Eisenach en Bad Langensalza strekt zich het nationale park Hainich (www.nationalpark-hainich.de) uit. Wandelaars kunnen genieten van een woud met een oppervlakte van 16.000 hectaren. De mens laat de natuur haar gang gaan tussen de talloze beuken, essen en esdoorns. Om het park te ontdekken kun je gebruikmaken van de 105 km lange Naturpark Wanderweg. Uitzonderlijk is het Baumkronenpfad onderweg, weliswaar slechts 304 m lang, dat je 25 meter boven de begane grond door de boomkruinen voert.

Rhön

In het zuidwesten van Thüringen ligt de Rhön, een voormalig vulkaanlandschap en sinds 1991 door de Unesco erkend als biosfeerreservaat. Schilderachtige dorpjes en veel afwisseling.

Info

• www.thuringerwald.nl
• www.thueringen-entdecken.de