Webanalist bij een omroeporganisatie. Oprichter van Tweevoeter.
- Luxemburg: wandelroutes en wandelgebieden - 24 januari 2020
- Wandelen in Italië: een introductie - 25 oktober 2019
- Wandelen en fietsen in de Eifel: tips en praktische info - 30 augustus 2019
De langeafstandwandelpaden (LAW’s) in Nederland hoeven natuurlijk al lang geen introductie meer. In de loop der jaren heb ik een handjevol LAW’s helemaal uitgelopen, en van alle andere minstens 1 of meer etappes. En de allermooiste? Voor mij persoonlijk is dat het Pelgrimspad. Hieronder praat ik je bij over het ontstaan van dit pad. En geef ik je wat ideeën voor dagwandelingen en weekendtochten.
Het traject: van Amsterdam naar Visé
Het Nederlandse Pelgrimspad (LAW 7) bestaat uit twee delen. Deel I (199 km) start in Amsterdam en voert je via het Vondelpark en het Amsterdamse Bos naar het Groene Hart. Het landschap: veel graskaden, tiendwegen, jaagkaden en boezemkaden. Na Gorinchem gaat het pad verder langs de slingerdijken en uiterwaarden van de Bommelerwaard naar het vestingstadje Heusden. Via de Loonse en Drunense Duinen en Vught kom je uit in Den Bosch.
Deel II (264 km) loopt langs de Oisterwijkse vennen, de bossen bij Middelbeers en Valkenswaard, over de Strabrechtse hei bij Heeze, langs Weert en door het witte stadje Thorn. Na Sittard wordt de omgeving steeds heuvelachtiger. De vele kerken, kapellen en wegkruizen herinneren aan de middeleeuwse pelgrimsreizen-te-voet. Via Spaubeek, Voerendaal en Ubachsberg, Gulpen, het Geuldal en het Savelsbos komt het pad uit in de Belgische plaats Visé. Het sluit aan op de GR5.
Is het Pelgrimspad een historische wandelroute?
Even een fabeltje uit de wereld helpen: nee, het Pelgrimspad is géén historische pelgrimsroute uit vroeger eeuwen. Als je in de voorgeschiedenis van het Pelgrimspad duikt, kom je al gauw bij de ANWB uit. De ANWB?
Ja, weinig wandelaars weten dat de ANWB in de eerste helft van de 20e eeuw een netwerk van maar liefst 3000 km gemarkeerde wandelroutes heeft onderhouden. In de loop der jaren verschoven de prioriteiten van de ANWB en uiteindelijk werd in de jaren 70 het laatste restje van dit netwerk opgeruimd.
Het keerpunt was 1980. Toen werd de wandelverbinding tussen Den Bosch en de grenspost Eijsden/Moelingen weer in ere hersteld. In 1983 verscheen in samenwerking met de Stichting LAW (het latere Wandelnet) de voorloper van de huidige Pelgrimspad-gids. De route eindigde toen nog in Eijsden.
Begin jaren 90 begonnen de ANWB en Stichting LAW met het uitstippelen van een traject van Den Bosch naar Visé, net over de Belgische grens. Een van de belangrijkste gangmakers was ANWB-medewerker Geert Bakker. Hij maakte daarbij dankbaar gebruik van het oude ANWB-wandelnetwerk. Wel deed Geert Bakker moeite om de hernieuwde route – waar mogelijk – langs religieuze bezienswaardigheden te leiden. Zodoende wilde hij de wandelaar toch een pelgrimsgevoel meegeven.
De nieuwe route werd op 5 oktober 1994 geopend onder de naam Pelgrimspad. Het pad begon toen nog in Den Bosch. Het huidige eerste deel vanaf Amsterdam kwam er in de tweede helft van de jaren 90 bij. Sindsdien is er dus een Pelgrimspad I en II.
Waarom de mooiste LAW?
Niet echt een historische pelgrimsroute dus, maar dat neemt niet weg dat de landschappelijke variatie van het Pelgrimspad fenomenaal is. De start in de hoofdstad, het Groene Hart, het rivierengebied, het Brabants land en het heuvelachtige Limburg – ik ken geen andere LAW met zo’n diversiteit.
Ook bijzonder: het Pelgrimspad is een LAW met relatief weinig vervelende stukken die je het liefst zou willen overslaan. Ook het Pieterpad, Zuiderzeepad en het Trekvogelpad heb ik van A tot Z uitgelopen, alle 3 beslist de moeite waard, maar bij alle 3 waren er soms ook even wat mindere momenten: even doorbijten, het wordt straks vast weer een stuk mooier.
Een ander punt van vergelijking: Zuid-Limburg. Daar lopen zowel Pelgrimspad als Pieterpad doorheen. Maar de etappes van het Pelgrimspad door Zuid-Limburg vind ik mooier. Het zijn er sowieso meer – dat helpt natuurlijk ook.
Routegidsen en kaartjes
Te vinden op de website van Wandelnet: deel 1 en deel 2.
Pelgrimspad in één dag
Heb je maar 1 dag de tijd en wil je toch eens kennismaken met het Pelgrimspad? Check dan de wandelroute Geuldal & Gerendal (17 km), een rondwandeling vanuit Schin op Geul naar Gulpen en weer terug. Deze route volgt grotendeels het Pelgrimspad. Start+eind goed bereikbaar met de trein.
Ook de moeite waard: Gulperberg & Eyserberg (9 km), een rondwandeling vanuit Gulpen. Deze wandelroute volgt niet het Pelgrimspad, maar komt wel door hetzelfde gebied.
Aanbevolen weekendwandelingen
- Reeuwijk – Haastrecht – Schoonhoven: achtereenvolgens Reeuwijkse Plassen, Steinse Tiendweg en het riviertje de Vlist.
- Waalwijk – Den Bosch: de Loonse en Drunense Duinen en in de Bossche Broek in de verte de stadswal van Den Bosch al zien liggen.
- Haaren – Middelbeers: via de Kampina.
- Heeze – Maarheeze: via de Strabrechtse Heide.
- Ell – Roosteren: de overgang van Brabants boerenland via het witte stadje Thorn naar het rivierenlandschap van de Maas.
- Sittard – Visé: deze laatste 5 etappes zijn stuk voor stuk fantastisch (ideaal voor een Hemelvaartsweekend, eventueel een etappe inkorten door in Maastricht te eindigen)
Jouw ervaringen
Heb je zelf het Pelgrimspad gelopen en een website met jouw verhalen en foto’s? Deel de link hieronder bij de reacties.
Gastenboek
Wij leerden elkaar kennen op de Via Francigena, de onbekende camino, zoals de man van Bever het noemde toen ik daar mijn wandelspullen ging halen. We liepen de laatste tweehonderd kilometer naar Rome met een groep oud-gymnasiasten en waren enorm onder de indruk van de schoonheid van het pelgrimspad. Bijna geen lelijke stukken en de wetenschap dat hier eeuwen geleden al pelgrims liepen. Waar voor ons Rome de eindstop was, wandelden zij gewoon nog even door naar Jeruzalem. Onderweg namen we een pluk antidruk wol (schapenwol met veel lanoline erin) mee. Gekregen van de oppas. We deelden het uit aan… Lees verder »
Als jullie pelgrims stempels sparen dan zijn jullie welkom in Molenaarsgraaf voor een stempel, 500 meter vanaf het Pelgrimspad wat loopt door Bleskensgraaf. Willen jullie overnachten in onze Hooiberg (alleen leden van vodf) dan zijn jullie welkom.
HoiAnneke,
Op welk traject ligt jullie Hooiberg? Ik ga in de herfst lopen, en dat klinkt leuk!
Oh sorry, Bleskensgraaf 😄 Ik ga het opzoeken
Eigenlijk Molenaarsgraaf, het pad loopt tussen de 2 dorpjes in. Zo ongeveer een kleine 500 meter vanaf het pad wonen wij 🥰
Na het Pieterpad te hebben gelopen (vanaf Groesbeek tot Maastricht met mijn oudste zoon), wilde mijn jongste zoon ook ‘Het Pieterpad’ lopen. We zijn Het Pelgrimspad begonnen in Haaren en richting het zuiden. Prachtig!! Je komt bijna geen bebouwing tegen. Voor een meerdaagse trektocht, goed om rekening mee te houden. Na 3 dagen kwam er noodweer en zijn we naar huis gegaan. De volgende dag wilde mijn middelste zoon toch ook lopen en door naar Someren. Meer bebouwing rond Eindhoven, maar zoveel mooie natuur. Komend weekend weer verder. Het Limespad heb ik vorig jaar met de oudste gelopen. Ook een… Lees verder »
Ons logeeradres van vrienden op de fiets ligt aan het pelgrimspad in Drunen.. Wandelaars zijn van harte welkom.
Mijn dochter en ik zijn op 11 september 2022 begonnen. We doen een keer in de weekend per maand. We liepen tot Zwammerdam. Volgende keer gaan we verder naar Gouda. Vanuit Amsterdam naar Zwammerdam, rustige omgeving maar leuk door de weiland lopen waar de schapen en hooglanders grazen.
Ik heb in april de pelgrimsroute de walk of wisdom gelopen in 9 dagen. Het is een wandeling van 136 km. Rondom Nijmegen en een klein stukje Duitsland. Ondanks dat ik de week had waarin het regen, stormde en best koud was heb ik genoten. Ben ik apetrots dat ik het volbracht heb met rugzak van 8 kilo. Wel een week s avonds bezig geweest om slaapplekken te regelen. Prachtige omgeving, gastgezinnen met hele lieve mensen, leuke vertrekceremonie (niks met geloof oid) en een echte stempel in je routeboekje als je hem volbracht heb. Een hele leuke en mooie minicamino.
Hallo Emmy, zou je mij je etappes door kunnen geven? Ik denk dat in 9 dagen lopen voor ons de afstanden mooi zijn. Heb je eventueel ook nog overnachtingsadressen?
Misschien kan je mij mailen.
Met vriendelijke groeten Ellen Groot
Wij, drie dames, zijn 2 jaar geleden begonnen aan het Pelgrimspad. Eerst een stuk dicht bij huis in verband met corona. Daarna naar Amsterdam. Elke keer een dag. In de zomervakantie zijn we naar Zuid Limburg gegaan en in Vise gestart. Schitterend. Daarna Zuid Limburg gelopen tot Sittard. Zo mooi! Vervolgens in de herfstvakantie in de buurt van Thorn geweest. Drie dagen. Envanaf de herfst weer elke keer een dag. Tot Middelbeers. Prachtig. Nu nagenieten in het fotoboek.
Ergens las ik dat de Hogedijk in Aalsmeer zo een doorbijtmoment vormde. Afgelopen maanden hebben we (waterschap) het eerste deel van de dijk opgeknapt en veel bomen en groen aangeplant. Daarnaast hebben we op de kruin van de dijk een mooi wandelpad aangelegd waardoor het veel beter lopen is. Hopelijk is het nu een stukje geworden waar met plezier gewandeld wordt. De komende maanden wordt het tweede deel opgeknapt.
Top!
Ik heb er van genoten!
In 1999 kreeg ik als verjaardagscadeau het gidsje Pelgrimspad 2. Ik hield (en houd) van wandelen in de bergen, maar aan langeafstandswandelen had ik nog nooit gedacht. Op de derde dag van 2000 ben ik het gaan proberen en het heeft me niet meer losgelaten! Langs het Pelgrimspad heb ook ik me verbaasd over de prachtige natuurgebieden in Brabant en Midden-Limburg en erg genoten van de rust. Ik liep in etappes (een paar dagen per keer) en toen Visé in zicht kwam begon ik te denken ‘Wat nu?’ Hoewel het inderdaad geen historische pelgrimsroute is kun je het er wel… Lees verder »
Leuk te lezen dat het allemaal met een verjaardagscadeautje is begonnen. Verder herkenbaar. Ook ik liep het Pelgrimspad in stukjes. En ook ik ben daarna verder gelopen, mijn keuze viel op de GR5. Die ben ik aan het lopen, ook weer in stukjes, al is het de laatste jaren een beetje verwaterd. Maar ach, natuurlijk hoeft het niet allemaal in één keer.
Ik hoop dat u net als ik dit jaar in Santiago bent aangekomen. Het is en blijft een hele belevenis waar je niet los van kan komen.
Na Frankrijk ging mijn route langs de Camino del Norte. Het was zwaar maar wonderschoon, met meestal heerlijk zacht zomerweer. Maar het was midden in een hittegolf dat ik uiteindelijk op 15 juli 2022 in Santiago aankwam! Geweldig natuurlijk! En toch … het einde van een droom die al die jaren duurde. En zoals verwacht, het wandelen laat me niet los, zelfs niet nu de knieën een beetje beginnen te slijten. Daarom ben ik bij wijze van afkick nu aan een binnenlandse route, het Romeinse Limespad, begonnen. Hoewel … ik las net dat de liefhebber vanaf de Duitse grens kan… Lees verder »
Dat pad loop ik samen met mijn zuster in stukjes.
Ik ga volgend jaar weer opnieuw beginnen. Ik wil vanuit huis (Enkhuizen) weer naar Visé lopen. De vorige keer liep ik met een kennis, ik wil nu alleen. En daarna zie ik wel weer verder. Fijn om ook te lezen dat Camino del Norte mooi en uitdagend is. Ik heb de France dit jaar afgerond en loop toch heel sterk te denken om nu de Norte ook te gaan doen.
Nice! Dank voor de info. Ik camino de frances gelopen. Ik vind die ook prachtig. Vooral ook de meseta. Warm droog uitgestrekt. Sommige mensen vinden dat stuk niks om die redenen. Ik vond het indrukwekkend.
Nu eerst maar eens in Amsterdam beginnen. Ik wil de noord versie ook lopen én die naar Rome. Ben niet gelovig maar het zijn wel bijzondere wandelingen. Een beetje gevoelig voor geschiedenis en verhalen sfeer ben ik wel.
Kortom ik kan nog even vooruit!
Hallo Kees, ik hoop dat jij het bent !!! Ik heb met u verschillende dagen door Frankrijk gestapt, dat was in het jaar 2018. Ik ben volledig uw gegevens en contacten verloren. Hoe kunnen wij mekaar terugvinden?
Tip: Limespad. Heel verrassend. Combinatie van natuur en historie. Waar je normaal geen erg in hebt.
Ik heb van Vise naar Heeze gelopen, andersom dus
(9 dagen) Ik moest vanwege privé omstandigheden de route onderbreken. Het pad is idd geweldig mooi maar niet altijd goed aangegeven. Weinig eet of drinkgelegenheden. Ik wilde de slaapplaatsen niet vast leggen maar het was nog best lastig om een overnachting te vinden. Vaak moest je ver van de route af. Het was bijzonder dat ik uiteindelijk altijd iets vond, zelfs bij een passant in ’n tuinhuis. Ik heb erg genoten van de enorme rust, dit had ik totaal niet verwacht in Nederland.
Hopelijk komt er ’n vervolg.
Thea
Zeker te hopen dat er nog een vervolg komt. Want ook in Noord-Brabant, Gelderland en Zuid-Holland staan je nog mooie stukken te wachten.
Overnachtingen vinden: op welke trajecten vond je dat lastig?