Wandelroute Kniphorstbosch & Anlooërdiep

Op en top Drenthe. Deze wandelroute – een van de mooiste op Tweevoeter – start en eindigt bij de Magnuskerk in het mooie dorpje Anloo. En dat is niet zomaar. De stokoude Magnuskerk vormt niet alleen het hart van Anloo, maar symboliseert in zekere zin de geschiedenis van de héle provincie Drenthe.

Drentsche Aa

Vanuit Anloo loop je via het prehistorische Strubben Kniphorstbosch (2 hunebedden langs de route) en de rand van het eigenzinnige Landgoed de Schipborg naar het Oudemolense Diep, een van de mooiste stukjes van Nationaal Park Drentsche Aa. Daarna volgt een prachtig slot: de romantische velden aan weerskanten van het Anlooërdiep. Met een beetje geluk hoor je in de verte de klokken van de Magnuskerk beieren.

Wat maakt deze route bijzonder

  • het mooie en historisch bijzondere Anloo
  • prehistorisch bos, heide en hunebedden
  • het Oudemolense Diep, een van de hoogtepunten van de Drentsche Aa
  • het Anlooërdiep: een idyllisch beekje omringd door prachtige weiden

Inkorting

De hoofdvariant van deze route is 14 km lang. Je kunt ‘m 4 km inkorten door op punt 49 in de routebeschrijving door te steken naar  punt 67. Zie de aanwijzingen in de routebeschrijving.

Stevige schoenen

De Drentsche Aa is vrijwel altijd nat, de ene keer nog iets natter dan de andere keer. Ik heb gekozen voor wandelpaden die – voor zover mij bekend – het hele jaar door vrij goed begaanbaar zijn, maar enige drassigheid is nooit helemaal uit te sluiten. Trek dus voor alle zekerheid stevige schoenen aan.

Openbaar vervoer Anloo

Kom je met de bus? Hou er rekening mee dat er alleen op werkdagen rechtstreekse bussen van station Assen naar bushalte Lunsenhof in Anloo rijden. In het weekend ben je aangewezen op bushalte P+R Annen, halverwege Anloo en Annen. Dit maakt de wandelroute 1,5 km langer. Voor actuele reisadviezen: 9292.nl.

Nieuw augustus 2021

Met dank aan Eduard Camping voor het meedenken bij het ontwerp van de wandelroute.

In dezelfde regio

Smaakt deze kennismaking naar meer? Kijk dan eens naar de lijnwandeling Westlaren – Assen (19 km) in hetzelfde gebied, of de rondwandeling Gasterse Duinen & Oudemolense Diep (9 km).

Kaartje en gps

Anloo & de 6 Drentse dingspelen

Ooit was Drenthe een regio zonder steden. En geen steden betekent: ook geen burgemeesters en regenten. Rijke boeren en adellijke families hadden daardoor veel vrijheid.

Het gebied dat we nu Drenthe noemen, stond zo’n 1000 jaar geleden onder grote invloed van het Bisdom Utrecht. De bisschop zorgde ervoor dat hier 6 kerken werden gebouwd: in Anloo, Beilen, Diever, Rolde, Sleen en Vries.

Praktisch voordeel van kerkgebouwen is dat ze veel ruimte en beschutting bieden. Ook voor andere activiteiten dan kerkdiensten. In deze kerken vonden daarom ook rechtszittingen plaats. Eerst was het de bisschop zelf die rechtsprak. Later gebeurde dit door de Etstoel, het hoogste rechtscollege van Drenthe.

Elke kerk werd centrum van een rechtsgebied. De 6 rechtsgebieden in Drenthe werden ‘dingspelen’ genoemd. Dat getal 6 komt ook weer terug in de vlag van Drenthe: 6 sterren. Overigens waren het er eerst geen 6 maar 3 – en van dat getal 3 komt de naam Drenthe weer vandaan. Zo verweven is de geschiedenis van Drenthe dus met de Etstoel.

Rechtszittingen in de Magnuskerk

Anloo vormde samen met Borger, Gasselte, Gieten en Zuidlaren het 6e dingspel, genaamd Oostermoer. Het centrum was de Magnuskerk in Anloo. Drie keer per jaar vond er in een kerk een rechtszitting plaats. En van die 3 jaarlijkse zittingen waren er 2 in Rolde en 1 in deze Magnuskerk – dat laatste op of rond 19 augustus, de sterfdag van Sint Magnus.

Van alles kwam er bij de jaarlijkse rechtszitting aan de orde: moord, diefstal, smaad, erfeniskwesties. De zitting bracht zoveel volk op de been, dat ook handelaars kansen zagen. Rondom de kerk ontstond een jaarmarkt – een evenement met niet alleen handel, maar ook met muziek en ander vermaak. Je zou bijna vergeten dat daarbinnen ook nog mensen werden berecht.

De jaarlijkse rechtszittingen heeft men eeuwenlang volgehouden: tot 1580. Het duurde nog tot de Franse tijd voordat ook de dingspelen werden opgeheven. Maar ze zijn nog steeds niet vergeten. Sinds 1987 wordt elk jaar op de derde zaterdag van augustus in de Magnuskerk de zitting van de Etstoel weer nagespeeld. Daarbij komen waargebeurde kwesties aan de orde – 100% historisch verantwoord.

Strubben Kniphorstbosch

Beter dan Tweevoeter het zou kunnen opschrijven, legt Casper Gils op YouTube uit waarom het Strubben Kniphorstbosch bijzonder is. Spoiler: prehistorische bewoners en hunebedden.

Wandelen over Landgoed de Schipborg?

In de Drentsche Aa vormt Landgoed de Schipborg een nogal eigenzinnige enclave. In 1914 liet de bekende familie Kröller-Müller hier een fraaie boerderij bouwen voor hun oudste zoon. En voor het ontwerp kozen ze niet de minste architect: H.P. Berlage. Tientallen jaren was hier een boerenbedrijf, totdat eind 20e eeuw de nieuwe eigenaar het besluit nam om het omringende land te veranderen van boerenland naar landgoed. Dat gebeurde ook weer zoveel mogelijk in de geest van Berlage. Het resultaat: dichte bospercelen met rechte lanen en geometrische patronen.

Is De Schipborg een mooi landgoed geworden? Mmm, Tweevoeter waagt dit te betwijfelen. Tijdens een van de verkenningstochten voor deze wandelroute liep ik hier over een paar boslanen. Een gekke ervaring. De bomen staan zo dicht op elkaar dat het bos op mij spookachtig overkwam, vooral als de zon even niet schijnt. Een schril contrast met de romantische Drentsche Aa en het Strubben Kniphorstbosch.

Ook een beetje jammer: nergens is er een punt waar je goed zicht hebt op de boerderij, die er op luchtfoto’s juist zo magnifiek uitziet. Toen ik op een zijpaadje ook nog werd achtervolgd door hardnekkige muggen, zat er maar één ding op: wegwezen. Hardlopend rende ik het landgoed uit.

Oordeel zelf

Tot zover mijn persoonlijke mening over Landgoed de Schipborg. Smaken verschillen uiteraard. Ik geef je daarom graag de gelegenheid om voor jezelf een beeld te vormen. Bij punt 70 in de routebeschrijving kun je ervoor kiezen om via een klein lusje toch nog iets van de Schipborg mee te pikken.
Mocht dit stukje ook jou niet kunnen bekoren, dan een troost: zodra je het landgoed weer verlaat, geniet je nóg meer van de Drentsche Aa dan daarvoor.
En mocht je deze rechte lanen in het dichte bos juist wél de moeite waard vinden, dan nodig ik je uit om hieronder een reactie achter te laten en mij ervan te overtuigen dat ik ongelijk heb.

Meer over Landgoed de Schipborg

» www.schipborg.info

Routebeschrijving Kniphorstbosch & Anlooërdiep

  1. Vanaf bushalte Lunsenhof in oostelijke richting en na 20 m gelijk LA, de straat Lunsenhof.
  2. Bij splitsing RA, nog steeds Lunsenhof.
  3. Vlak vóór splitsing LA, klinkerstraatje langs begraafplaats.
  4. Gaat over in zandpad.
  5. Voorbij bocht naar links RA, smal bospaadje.
  6. Na 50 m LA en bij splitsing R aanhouden.
  7. Einde bospaadje RA, breed zandpad.
  8. Bij grindpad L aanhouden, dit is parkeerplaats Kniphorstbosch.
  9. Fietspad oversteken en schuin R bospaadje in.
  10. Bij geel paaltje LA, veld doorkruisen.
  11. Bij volgende splitsing (geel paaltje) R aanhouden.
  12. Na 100 m bij splitsing L aanhouden.
  13. Breed zandpad oversteken en RD.
  14. Volgende brede zandpad schuin oversteken en RD.
  15. Einde bospaadje bij scheve 4-sprong LA, graspad.
  16. Na 100 m, vlak voor kruising, scherp RA, smal paadje over heideveld.
  17. Bij kruising RD.
  18. Bij volgende kruising idem RD.
  19. Je komt uit op een zandvalleitje.
  20. Schuin L naar het midden en aan de andere opnieuw schuin L, graspad links van het bredere zandpad.
  21. Graspad wordt smal bospaadje.
  22. Bij kruising RD.
  23. Bij splitsing (geel paaltje) schuin L.
  24. Bij volgende splitsing weer L.
  25. Bij bosweide schuin R, langs bosrand.
  26. Aan de andere kant weide verlaten via plank over greppel.
  27. Bij kruising LA.
  28. Hunebed D8 passeren en bij betonfietspad RA.
  29. Bij kruising (ANWB 22061) LA, breed zandpad.
  30. Bij splitsing RA, heideveld aan linkerhand.
  31. Bij volgende splitsing schuin L, over veerooster, graspad rechts van fietspad.
  32. Na 400 m, op weidse kruising, LA, richting heuveltje.
  33. Om heuveltje heen en aan andere kant bochtig heidepaadje volgen.
  34. Bij splitsing schuin R en bij volgende splitsing L aanhouden, langs geel paaltje.
  35. Verderop bij volgende splitsing schuin R, geel paaltje, bosrand volgen.
  36. Aan je linkerhand hunebed D7.
  37. Bosrand vervolgen.
  38. Na 400 m, net als het paadje van de bosrand afbuigt, bij splitsing schuin L, terug naar bosrand (dus niet het gele paaltje volgen).
  39. Bij splitsing, nog geen 100 m voor huis met rode dakpannen, schuin L, richting huis.
  40. Hek passeren, weg oversteken en RD, breed zandpad.
  41. Na 150 m RA, langs open veld.
  42. Bij splitsing LA en meteen schuin R, slingerend bospad.
  43. Bij kruising met zandpad RD, doorsteekje naar fietspad.
  44. LA, zandpad rechts van fietspad.
  45. Na 400 m, als veld aan rechterhand overgaat in bos, RA, bospaadje.
  46. Volg de bocht naar L.
  47. Diverse flauwe bochten volgen, op zeker moment zie je rechts het Schipborgsche Diep.
  48. Bij 3-sprong schuin R, paadje vlak langs water.
  49. Na nog eens 100 m RA, smalle lange brug over, en schuin L aanhouden.
    Inkorting 4 km: ga hier niet RA, maar RD. Bij splitsing RA, bocht naar L volgen en je komt uit op punt 67. Hier RD (rechts zie je een houten vlonderpad) en vanaf 68 de route verder vervolgen.
  50. Bij 3-sprong LA.
  51. Slagboom met bord privéterrein passeren, wandelaars zijn hier toegestaan.
  52. Fietspad oversteken en schuin R smal bospaadje. Verder komt dit paadje weer bij het fietspad.
  53. Na 300 m bij 3-sprong LA, veerooster over, breed pad over heideveld.
  54. Bij 3-sprong LA, breed graspad.
  55. Zijpad naar rechts negeren.
  56. Net voorbij laag heuveltje bocht naar R volgen.
  57. Bij blauw paaltje bocht naar L volgen, veerooster over, zandpad richting molen.
  58. Voorbij de molen gaat zandpad over in verharde weg.
  59. Flauwe bocht naar R volgen.
  60. Bij 3-sprong middendoor oversteken en aan overkant LA, houten vlonderpad.
  61. Even voorbij smalle lange brug kom je weer uit bij de weg. Hier oversteken en RD, breed pad langs stenen palen.
  62. Na 300 m LA.
  63. Breed pad zwenkt langzaam naar R.
  64. Bij splitsing LA.
  65. Bocht naar R volgen.
  66. Via een houten vlonderpad steek je het Anlooërdiep over.
  67. Bij splitsing RA.
  68. Bocht naar L volgen.
  69. Bij T-splitsing RA, zandpad langs fietspad.
  70. Na 200 m, bij heel flauwe bocht naar links, LA, breed bospad.
    Toch even een kijkje nemen op Landgoed de Schipborg? Neem dan niet dit brede bospad, maar het smalle en donkere bospad daar schuin links van. Na 500 m bij de eerste kruising scherp RA. Na 250 m het landgoed via het metalen toegangshoek en LA. Lees verder bij 71. Dit maakt de totale route 400 m langer.
  71. Na 350 m passeer je links een metalen toegangshek van Landgoed de Schipborg.
  72. Na nog eens 500 m RA, smal paadje richting Anlooërdiep.
  73. Steek het water over en bij splitsing LA. Je loopt nu aan de andere kant van het Anlooërdiep.
  74. Dit pad meer dan 1,5 km blijven volgen. Gaat even het bos in en komt verderop door een open deel, met wisselende landschappen links en rechts.
  75. Huis aan rechterhand passeren.
  76. Nog geen 100 m vóór verkeersweg (Gasterenseweg) LA, paadje langs bos (links) en veld (rechts).
  77. Bruggetje over Anlooërdiep oversteken.
  78. Aan het einde bij T-splitsing LA, breed zandpad.
  79. Zandpad voert je Anloo in en gaat over in klinkerstraatje.
  80. Rechts langs de Magnuskerk richting kruispunt, tegenover café-restaurant.
  81. LA en terug naar de bushalte.