Wandelroute Twente

Deze wandelroute is een kennismaking met de zuidoosthoek van Twente. Vanuit Buurse, vlakbij de grens, loop je eerst over de graskaden langs de schilderachtige Buurserbeek. Daarna steek je door naar het Buurserzand, een uniek heidegebied in Europa. In totaal gaat 83% van de route over onverharde paden.

Praktisch

Dichte schoenen

Zowel de oevers van de Buurserbeek als het Buurserzand kunnen behoorlijk nat zijn. Hoge wandelschoenen zijn aan te raden.
In sommige delen van het jaar loop je langs de Buurserbeek door hoog gras, met hier en daar een brandnetel. Maak zelf de afweging of je liever een lange broek aantrekt.

Openbaar vervoer

Startpunt Buurse is alleen op werkdagen met een buurtbus te bereiken.

Drukte

Op zondagen kan het op het Buurserzand vrij druk zijn.

De Buurserbeek

Eerst even een aardrijkskundig feitje, want dat helpt je de historie beter te begrijpen. De Buurserbeek is het middelste stuk van een riviertje met 3 namen:

  1. de Duitse Aa: van de bron in het plaatsje Ahaus tot aan de grens,
  2. de Buurserbeek: van de grens tot Diepenheim,
  3. de Schipbeek: van Diepenheim tot aan de monding in de IJssel.

Scheepvaart

Je zou misschien denken dat deze rivier op tamelijk natuurlijke manier door het landschap kronkelt. Niets is minder waar: Aa, Buurserbeek en Schipbeek zijn het resultaat van eeuwenlang knutselen en verbouwen. Buurserbeek en Schipbeek waren ooit verschillende beekjes. De Buurserbeek stroomde eerst dwars door Haaksbergen (dat zijn bestaan dan ook hoogstwaarschijnlijk aan dit riviertje te danken heeft) en stroomde verderop bij Almelo uiteindelijk naar de Regge.
Maar rond 1400 werd de Buurserbeek een stukje naar het zuiden verlegd. Dat maakte een verbinding met de Schipbeek mogelijk. Handig voor scheepvaart. Dankzij deze fusie groeiden Schipbeek en Buurserbuuk uit tot een belangrijke handelsverbinding tussen Deventer en Duitsland. In de 19e eeuw kreeg de rivier er nog een functie bij: transport van textiel uit Twente naar blekerijen in Haarlem.

Van transport naar waterbeheer en recreatie

Gaandeweg is het economische belang van de Buurserbeek toch verdwenen door de opkomst van transport via de weg. Op een heel ander punt werd de beek wel steeds belangrijker: de waterhuishouding in oostelijk Nederland.
In de 20e eeuw werd het riviertje bovendien ook populair in de regio als zwemwater. Op zomerse dagen, bij niet al te diep water, mocht je erin zwemmen. Op de eerste kilometers van deze wandelroute zie je aan diverse bankjes en privé-terrasjes dat de Buurserbeek nog steeds populair is onder recreanten.

Opknapbeurt voor de Buurserbeek

In de afgelopen jaren is er opnieuw druk gesleuteld aan de Buurserbeek. Werd de loop van de beek vanaf de middeleeuwen tot aan de 20e eeuw stukje bij beetje rechtgetrokken, nu zijn in een paar van die rechte stukken de bochten weer teruggekomen. Ook oevers zijn weer in natuurlijke staat hersteld.
Een dubbel voordeel: niet alleen goed voor plant en dier, maar uiteindelijk ook voor de mens. In regenrijke perioden kan een rivier met bochten meer water herbergen. Een mooi voorbeeld van het nieuwe meanderen zie je op punt 10 van deze route.

Schipbeekpad

Deze wandelroute volgt een km of 5 de loop van de Buurserbeek. Smaakt dit traject naar meer? Kijk dan eens naar het Schipbeekpad, een meerdaagse wandelroute van 90 km.
Startpunt is de Haarmühle, vlakbij de Nederlands-Duitse grens.
Eindpunt is Deventer, waar de Schipbeek in de IJssel uitmondt.
De route is gemarkeerd met wit-blauwe tekens en volgt het lokale wandelknooppuntennetwerk.

Meer over de Buurserbeek

www.canonvannederland.nl/nl/overijssel/twente/haaksbergen/buurserbeek

Het Buurserzand

De naam Buurserzand doet je misschien denken aan duinen of stuifzand. In werkelijkheid gaat het om een mix van heide, graslanden en plukjes bos. En het is er vooral heel nat. Het is met zijn 445 hectare zelfs een van de grootste natte heidegebieden van Europa.

Jachtgebied van Van Heek

De vermaarde textielfamilie Van Heek kocht in de 19e eeuw het Buurserzand, om de heidevelden te gebruiken voor de jacht. Het echtpaar Jan Bernard en Edwina van Heek kozen Villa Zonnebeek, hier niet ver vandaan, als hun buitenverblijf.
Dankzij deze functie als jachtgebied is het Buurserzand nooit ontgonnen, terwijl veel omringende heide- en veengebieden dat wel werden. En dat is een raar besef: zonder de jachtdriften van Jan Bernard zou dit hele natuurgebied in de 21e eeuw dus misschien nog amper hebben bestaan.
In 1923 overleed Jan Bernard van Heek. Zijn vrouw Edwina had blijkbaar minder jagersbloed in haar aderen en besloot in 1929 het Buurserzand aan Natuurmonumenten te schenken. Daarmee werd dit het eerste natuurgebied van Natuurmonumenten in de provincie Overijssel.

Bijzondere flora in het Buurserzand

  • jeneverbes (sommige struiken zijn al 150 jaar oud)
  • bos met oude eiken en grove dennen
  • zonnedauw
  • blaasjeskruid
  • gevlekte orchis
  • klokjesgentiaan
  • parnassia

Bijzondere dieren

  • reeën
  • amfibieën: poelkikker, heidekikker, kamsalamander

Bijzondere vogels

  • wulp
  • geelgors
  • nachtzwaluw
  • roodborsttapuit
  • blauwborst
  • houtsnip
  • watersnip
  • blauwe kiekendief
  • grauwe klauwier

De toekomst van het Buurserzand

Het is de bedoeling dat Buurserzand en het zuidelijker gelegen Haaksbergerveen samen ooit weer ecologisch aan elkaar worden geknoopt via een corridor. Tussenliggende stukken landbouwgrond worden opgekocht en delen daarvan omgezet naar vochtige heide.

Kaartje en gps

Routebeschrijving Buurserbeek & Buurserzand

  1. Startpunt: Buurse, H. Maria Praesentatie Kerk.
  2. Met de rug naar de kerk RA (Broekheurnerweg).
  3. Bij splitsing, vlak voor eetcafé, L aanhouden.
  4. Na 300 m, knooppunt Z47, schuin L, breed zandpad (Bosgaarderweg).
  5. Aan het eind LA (Meijersgaardenweg).
  6. Bij bordje P, knooppunt Z43, RA (Stendermolenweg).
  7. Direct na brug over Buurser Beek, knooppunt Z33, LA, graspad langs water.
  8. Bij smalle brug RD, graspad vervolgen.
  9. Bij brede brug met asfaltweg, knooppunt Z39, RD, opnieuw pad langs water.
  10. Na 1,1 km, bij Y-splitsing, heb je 2 mogelijkheden:
    a. comfortabel: gewoon RD het brede graspad blijven volgen,
    b. avontuurlijk: schuin L, zoveel mogelijk het paadje langs het water volgen, totdat je na 300 m weer bij het brede pad uitkomt (let op: dichte struiken en brandnetels).
  11. Graspad vervolgen en bij betonnen brug met asfaltweg, knooppunt Z21, RA.
  12. Na 70 m, knooppunt Z17, weer RA, voetpad door heidegebied.
  13. Na 400 m passeer je de Harrevelderschans (rechts).
  14. Volg de bordjes Noaberpad, steek de heide over en passeer hekje aan de andere kant.
  15. Paadje buigt naar R, loopt even parallel aan asfaltweg.
  16. Na 50 m weg (Buurserstraat) oversteken en schuin R klinkerweg volgen (Ronde Bultenweg).
  17. Bij parkeerplaats, knooppunt Z19, meteen LA, langs bosrand, richting informatiebord.
  18. Bij informatiebord, knooppunt Y66, LA het bos in.
  19. Dit bospad buigt langzaam naar R.
  20. Bij het verlaten van het bos pad blijven volgen, met velden aan weerskanten.
  21. Bij T-splitsing LA, breed pad langs bosrand.
  22. Na 200 m, knooppunt Z01, RA (Galgenslatweg).
  23. Na 300 m, bij kruising en knooppunt Z20, RA, wandelpad.
  24. Je passeert een vlonderpad.
  25. Na 800 m, bij blauw paaltje, LA.
  26. Pad passeert opnieuw vlonderpaden, buigt naar R en weer L, en loopt door een bomenstrook.
  27. Bij T-splitsing RA, breed pad.
  28. Zijpaden links negeren.
  29. Pad buigt naar R en gaat over in smal grindpad.
  30. Bij T-splitsing, knoopppunt Z22, LA, brede laan met fietspad.
  31. Laan gaat over in verharde weg.
  32. Aan het einde, bij ingewikkelde 6-sprong, scherp RA, langs ANWB-paddenstoel 63514.
  33. Bij 3-sprong RD, klinkerweg.
  34. Na 70 m, knooppunt Z26, RA, bordje Informatiecentrum.
  35. Aan je rechterhand zie je het gebouwtje liggen (hier is ook horeca).
  36. Vervolg het grindpad RD (Bommelaspad).
  37. Bij hek en veerooster schuin L, hekje passeren.
  38. Breed pad zwenkt naar R.
  39. Net voordat je weer terug bij het fietspad lijkt te komen, L aanhouden. Je komt op een kaarsrecht zandpad dwars door de heide.
  40. Heide dwars doorsteken.
  41. Aan het eind weer een kort vlonderpaadje en bij kruising, knooppunt Z24, LA.
  42. Volg dit bochtige paadje met af en toe wat plukjes bomen aan weerskanten.
  43. Bij T-splitsing LA, richting bos.
  44. Na 300 m, knooppunt Z37, RA.
  45. Na 600 m, knooppunt Z30, RA, klinkerweg.
  46. Bij kruising (Langenbergweg) RD.
  47. Pal voor de brug (hier ben je al eerder langsgekomen), knooppunt Z33, LA, graspad langs Buurser Beek.
  48. Bij brug, knooppunt Z42, de asfaltweg (Broekheurnerweg) schuin L oversteken en pad langs water vervolgen.
  49. Bij volgende brug (Morsbrug) RA, brug over en nog voor het hekwerk meteen LA, graspad aan andere kant vervolgen.
  50. Bij volgende brug, knooppunt Z35, RA (Reinksweg).
    Opmerking: je passeert hier een bordje Verboden Toegang. Ik heb een van de plaatselijke bewoners hier zelf naar gevraagd (zaterdag 3 juli 2021). Hij gaf aan dat af en toe een paar wandelaars geen probleem waren, maar dat verbodsbordje vooral bedoeld was voor grote groepen en andere recreanten zoals fietsers en MTB’ers.
  51. Weg zwenkt naar R en weer L.
  52. Bij T-splitsing RA (Ekkersweg).
  53. Na 500 m kom je in het centrum, bij T-splitsing RA en je bent weer terug bij de kerk.